ก่อตั้งขึ้นโดยคุณเสวตร (ดำรงตำแหน่งรองนายกรัฐมนตรี เมื่อปี พ.ศ. 2519) และคุณโสภา เปี่ยมพงศ์สานต์ (ธิดาของขุนวิจิตรมาตรา) ที่บ้านเพ จังหวัดระยอง ด้วยความปรารถนาที่จะอนุรักษ์พันธุ์ไม้นานาชนิดของไทย ท่านทั้งสองจึงได้ใช้เวลากว่า 20 ปี ปลูกพืชพรรณไม้ต่าง ๆ บนพื้นที่ที่เคยเป็นป่าละเมาะดั้งเดิมให้เป็นสวนพฤกษศาสตร์ที่อุดมไปด้วยไม้นานาพันธุ์กว่าพันต้น ต่อมาท่านทั้งสองได้ย้ายเรือนไทยโบราณ 3 หลังที่นำมาจากภาคกลางของไทยมาปลูกใหม่ท่ามกลางสวนและนำโบราณวัตถุของไทยมาจัดทำเป็นพิพิธภัณฑ์เรือนไทยขึ้นที่นี่ และปรุงเรือนไม้สักหลังที่ 4 ขึ้นเพื่อจัดแสดงโบราณวัตถุสมัยบ้านเชียง ในพ.ศ. 2516 คุณดวงฤดี เปี่ยมพงศ์สานต์ บุตรสาวของคุณเสวตร - โสภา ได้บูรณะฟื้นฟูพิพิธภัณฑ์เรือนไทยและสวนต่าง ๆ โดยรอบพื้นที่ให้เป็นแหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมไทยและทางด้านพฤกษศาสตร์